YesAlbum

Dawn of light lying between a silence and sold sources, chased amid fusions of wonder, in moments hardly seen forgotten. Coloured in pastures of chance dancing leaves cast spells of challenge, amused but real in thought,we fled from the sea whole.

Dawn of thought transferred through moments of days undersearching earth. Revealing corridors of time provoking memories, disjointed but with purpose. Craving penetrations offer links with the self instructor’s sharp and tender love as we took to the air, a picture of distance.

Dawn of our power we amuse redescending as fast as misused expression, as only to teach love as to reveal passion chasing late into corners, and we danced from the ocean.

Dawn of love sent within us colours of awakening among the many won’t to follow, only tunes of a different age, as the links span our endless caresses for the freedom of life everlasting.

Gaat er een golf van herkenning door je heen, begin je al lustig mee te zingen en ken je deze tekst praktisch uit je hoofd? Dan ben jij waarschijnlijk één uit kamp A van de Yes-fans. Zij die “Tales From Topographic Oceans” op handen dragen. Er is ook nog een kamp B van Yes-fans. Dat zijn zij die vinden dat Yes te ver ging op deze dubbelaar-met-vier-plaatkantvullende nummers. De waarheid, zoals normaal, ligt natuurlijk in het midden. Er valt bijzonder veel te genieten op “Tales From Topographic Oceans”. En er valt ook heel veel kritiek te geven op de majestueuze dubbelaar.

Ben je klaar voor een reis langs deze topografische oceanen. Deze trip zal lang worden en veel ‘o-ja’ ervaringen kennen. Misschien is de recensie te lang. Maar dat is de plaat ook. Ik zal proberen net zoveel bij de les te blijven dan Yes doet op dit monument. Niet dus ;)

Om bij het begin te beginnen (en dat ik tot kamp A behoor zal nu al geen geheim zijn) was na het succes van met name de plaatkant-vullende epic Close To The Edge, van het gelijknamige meesterwerk uit het jaar daarvoor, de behoefte om zoiets raars te doen als het maken van een dubbelaar met één track per kant uitgegroeid tot een obsessie. Het waren met name Anderson en Howe die daarvoor verantwoordelijk waren. Squire en de nieuweling White volgden als makke schapen en het was met name Wakeman die in de jaren erna stevige kritiek zou uiten op het idee. Pas nog later zou hij erkennen dat de muziek dan toch wel erg sterk was en dat zou zijn hoogtepunt beleven op de uitstekende live-versie van The Revealing Science Of God op “Keys To Ascension”, de deels live reünieplaat uit 1996.

Losjes gebaseerd op Paramahansa Yogananda’s “Autobiography Of A Yogi” is het tekstuele gedeelte een afwisseling van mooi bedoelde, doch voor een normale sterveling onbegrijpelijke teksten over religie en geloof, over leven en sterven, over de schoonheid van de schepping en over de noodzaak tot herinnering. Het gegeven wordt uitgewerkt in vier beeldschone tracks die ondanks, of dankzij (afhankelijk van welk kamp je kiest) de lengte laat horen hoe Yes perfect een lang nummer tot één geheel kan smeden. Alle vier nummers kennen een structuur die ongelooflijk ingenieus is. Toegegeven, alle nummers hadden korter gekund. Maar dat was niet de bedoeling. In dat opzicht moet ik bij dit werk vaak denken aan de componist Anton Bruckner. Zijn symfonieën zijn ook allemaal veel te lang, maar de structuur en de verlossing van de thema’s zijn van hoogstaand niveau. Ze zijn te lang, maar ze hadden niet korter mogen zijn. Wellicht is deze constatering zeer van toepassing op “Tales From Topographic Oceans”.

Vanaf het moment dat met bovenstaande tekst The Revealing Science Of God over ons neerdaalt, weten we in elk geval dat we zijn beland in Yes-land, waar Yes-regels gelden die nergens anders gelden, in een Yes-wereld welhaast fraaier geschapen dan de oogstrelende Roger Dean-hoes. Het is in dit nummer dat Anderson terecht durft de zingen ‘we must have waited all over life for this moment’ en dat is handig opgemerkt. Feitelijk draait de compositie rondom de handige dichtregels waarmee de track begint en eindigt… en zitten we inderdaad intussen een kwartier te wachten tot rond de 18 minuten het wérkelijke hoogtepunt inluidt: de spetterende Mini-Moogsolo van Rick Wakeman. Het is één van meest brute en meest ontladende toetsensolo’s die ik ooit hoorde en de onbetwiste verlossing van een langzaam opgebouwde spanning. En het duurt maar één minuut.

In The Remembering merkt Anderson fijntjes op dat ‘the song might take you silently’ en dat klópt ook. Van de vier nummers komt deze het moeizaamst op gang en het is niet voor niets dat in de toer, die volgde op dit album, waarbij “Tales From Topographic Oceans” eerst integraal werd gespeeld, juist deze track het eerst werd geschrapt. Toch bevat het mooie passages, met name de eb- en vloedgeluiden, nagebootst door Wakeman’s toetsenarsenaal. Voorts kent het nummer de ‘Relayer’-passage, de titel van Yes’ navolgende plaat, zodoende de schijn opwekkend dat hier allemaal over nagedacht is. Zeker Alan White is aardig op dreef achter zijn drumkit, maar ik moet zeggen dat het melodische materiaal niet boeiend genoeg is voor de volle twintig minuten van het nummer. Desalniettemin revancheert The Remembering zich volledig in de laatste vijf minuten. De manier waarop de verschillende thema’s terugkeren, worden verwerkt tot een laatste hoogtepunt en als ook het eb- en vloedgeluid weer mag terugkeren in zijn nog vollere glorie, is het hier werkelijk grote klasse. Surely surely.

The Acient is eigenlijk geen epos, maar eerder een lange, min of meer instrumentale exercitie, waarop een soort van ballad volgt. In dat opzicht heeft Jon Anderson gelijk als ie zingt ‘is the movement really light’. Toch is dit nummer het meest ontoegankelijke en progressieve van het viertal en het ademt het een sterk Oosterse sfeer. Anderson proclameert losse woorden uit Yogananda’s (waarschijnlijk door geen enkele Yes-fan gelezen) boek (in tegenstelling, denk ik, tot “The Snow Goose” van Paul Gallico, er komt bij elke progfan een dag dat hij naar de bieb loopt daarvoor) in het eerste, heftige gedeelte. Dat gedeelte wordt voornamelijk gedomineerd door verbluffende ritmes, die als het ware een labyrint vormen, of zijn als de Grotten van Han, waarin Steve Howe’s gitaar als een vleermuis gevangen zit tussen twee drumslagen. Hoe mooi is dan ook het einde, als een korte reprise van enkele thema’s van het begin de gitaar uiteindelijk wél laat wegvliegen. Fly, Steve, Fly.

Ritual is jarenlang de favoriete compositie geweest van dit geplaagde meesterwerk. Terecht, want ondanks de opmars en waardering achteraf van met name The Revealing Science Of God, is Ritual spannender, beter gestructureerd en voorzien van mooiere melodieën. Ergens zou je het kunnen zien als de zonnige tegenhanger van het epos op “Relayer” van een jaar later, namelijk The Gates Of Delirium. We zijn de zon! Ondanks alle strijd is er toch hoop! Dat schijnt Yes uit te zingen in dit nummer. De strijd wordt perfect weergegeven in het verbluffende instrumentale gedeelte halverwege, met daarin een verbluffende bassolo van Chris Squire en een geweldige percussiesolo van (ik vermoed) de hele band. Verandering, die vaak binnen de compositie plaatsvindt, is een deel van het leven. Van ons, van iedereen, ook van Yes. En als we het moeilijk hebben, zijn er vast naaste familieleden of vrienden in onze omgeving die met ons meezingen. Om op precies de elfde minuut te eindigen met de elfde keer ‘at all’ te zingen. Wonderlijk? Ach, dat is Yes. Wat maakt het allemaal verder uit?

Yes’ “Tales From Topographic Oceans” is zonder enige twijfel een klassieker. Het is een prachtplaat waar zoveel meer nog te ontdekken valt. Ik heb slechts een glimp van de pracht in woorden weten uit te drukken en ik meen Yes-fans te hebben kunnen trakteren op menige glimlach bij sommige conclusies en zinnen. Voor zij die de plaat niet kennen – wellicht afgeschrokken van iets té negatieve recensies – ga het beluisteren! Lees deze recensie alsjeblieft daarna, wellicht jaren later, nog eens. Kijk, oude Yes-fans voelen wel aan wat ik bedoel. Tenminste, dat zeggen ze.

Markwin Meeuws